29 ΜΑΪΟΥ 2015: Επέτειος της Άλωσης της Πόλης
ΟΙ ΜΑΘΗΤΕΣ ΤΟΥ ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ ΚΑΛΥΘΙΩΝ ΡΟΔΟΥ
ΕΓΡΑΨΑΝ ΤΙΣ ΣΚΕΨΕΙΣ ΚΑΙ ΤΑ ΣΥΝΑΙΣΘΗΜΑΤΑ ΤΟΥΣ
ΓΙΑ ΤΗΝ ΑΛΩΣΗ ΤΗΣ ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΥΠΟΛΗΣ
στα πλαίσια του μαθήματος: ΒΥΖΑΝΤΙΝΗ-ΜΕΣΑΙΩΝΙΚΗ ΙΣΤΟΡΙΑ Β’ ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ
ΑΝΑΣΤΑΣΟΥ ΣΑΒΒΑΣ (Β1)
Οι προσπάθειες που κατέβαλε ο τελευταίος αυτοκράτορας, Κωνσταντίνος ΙΑ΄ ο Παλαιολόγος, να κρατήσει ανέπαφη την πρωτεύουσα του Βυζαντίου, δεν έφεραν το ποθητό αποτέλεσμα. Η μάχη ήταν άνιση, γιατί οι δυνάμεις του ήταν λιγοστές. Αν και γνώριζε ότι πλησιάζει το τέλος του, δεν παραδόθηκε στις εκκλήσεις του Μωάμεθ απαντώντας του: «Το να σου παραδώσω την πόλη ούτε στις δικές μου προθέσεις είναι ούτε σε κανενός αλλού από όσους κατοικούν σε αυτή, γιατί όλοι με κοινή απόφαση (που πήραμε), με τη δική μας αβίαστη θέληση θα πεθάνουμε και δεν θα υπολογίσουμε τη ζωή μας».
Οι Οθωμανοί έκαναν την τελική τους έφοδο στις 29 Μαΐου του 1453, καταλαμβάνοντας την Πόλη. Το πλήγμα που δέχθηκε ο Ελληνικός πολιτισμός και η Ορθόδοξη χριστιανική θρησκεία ήταν πολύ σοβαρό. Καταστράφηκε η πρόοδος του Ελληνισμού αρκετών αιώνων, προκαλώντας θλίψη και πόνο στις ψυχές του πολιτισμένου κόσμου. Με την άλωση της Πόλης από τους Τούρκους, επισκιάστηκε ο Ελληνικός κόσμος για εκατοντάδες χρόνια. Παρόλα αυτά, τα σύμβολα του Βυζαντίου, όπως είναι ο μεγαλοπρεπής ναός της Αγιά- Σοφιάς και το Οικουμενικό Πατριαρχείο, εξακολουθούν να φωτίζουν και να εμπνέουν, «ως άσβεστοι φάροι», τους χριστιανούς όλου του κόσμου και να υπενθυμίζουν τη δόξα και το μεγαλείο του Ελληνισμού.
ΓΙΟΡΔΑΜΝΗΣ ΓΙΩΡΓΟΣ (Β1)
Η άλωση της Κωνσταντινούπολης σημάδεψε βαθιά τους Βυζαντινούς και κατ’ επέκταση τους Έλληνες, που θρήνησαν σε όλους τους τόνους για το χαμό της. Σήμαινε το τέλος ενός μεγάλου πνευματικού πολιτισμού που είχε ως χαρακτηριστικά στοιχεία την ελληνικότητα και την ορθοδοξία.
Βέβαια, οι Έλληνες πάντα ζούσαν με την ελπίδα ότι κάποια μέρα η Πόλη θα ξαναγυρίσει στα χέρια τους. Πολύ γνωστή έχει μείνει άλλωστε και η φράση από τους Θρήνους για την Άλωση: «Πάλι με χρόνους με καιρούς, πάλι δικά μας θα’ ναι».
ΔΗΜΗΤΡΑΔΙΟΥ ΣΟΦΙΑ (Β1)
«Εάλω η Πόλις», πεντακόσια εξήντα δύο χρόνια μετά…
Η Άλωση της Κωνσταντινούπολης, στις 29 Μαΐου 1453, είναι ένα από τα γεγονότα που σημάδεψαν τον Ελληνισμό και το Χριστιανισμό. Φέρνοντας στη θύμηση μας την αποφράδα αυτή ημέρα της Άλωσης, τα συναισθήματα μας θα μπορούσαμε να πούμε ότι είναι διφορούμενα.
Από τη μια πόνος, θλίψη, λύπη, πίκρα και στεναχώρια για τη άλωση της Πόλης, για τα δεινά που ακολούθησαν, για την απώλεια του ναού-συμβόλου της Αγίας Σοφίας, καθώς και για την πτώση του μεγαλείου του Βυζαντίου.
Από την άλλη καμαρώνουμε, θαυμάζουμε και είμαστε γεμάτοι υπερηφάνεια, διότι μέσα από τις διηγήσεις των ιστορικών της εποχής ξετυλίγεται η διαχρονική πορεία των αξιών του Ελληνισμού. Οι αξίες αυτές αποτυπώνονται μέσα από τα λόγια του περήφανου αυτοκράτορα Κωνσταντίνου ΙΑ’ Παλαιολόγου προς το Μωάμεθ, όταν ο τελευταίος του ζήτησε να του παραδώσει τη Πόλη: ‘’Κοινή γάρ γνώμη πάντες αυτοπροαιρέτως αποθανούμεν και ου φεισόμεθα της ζωής ημών.’’
Η μεγάλη ψυχική δύναμη των βυζαντινών φάνηκε, λοιπόν, μέσα από την αγέρωχη απάντηση του αυτοκράτορα ότι κ α ν έ ν ας δεν θα παραδώσει τη πόλη αμαχητί στο κατακτητή! Όλοι οικιοθελώς ήταν έτοιμοι να θυσιαστούν για τη Πόλη, την ορθόδοξη θρησκεία και τα φρονήματα τους. Κι έτσι έπραξαν..
Ακόμη και μετά την πτώση του Βυζαντίου ο βυζαντινός πολιτισμός επέζησε ακμαίος. Πολλοί λόγιοι του Βυζαντίου κατέφυγαν στη Δύση, κυρίως στην Ιταλία, μεταλαμπαδεύοντας εκεί το φως της γνώσης τους. Ακόμη και σήμερα ο βυζαντινός πολιτισμός φωτίζει το κόσμο μας.
Τα ποιήματα, η ιστορία, κ.α. συμβάλλουν ώστε η ιστορική αυτή μέρα της Άλωσης να είναι βαθειά χαραγμένη στη μνήμη μας ανά τους αιώνες, γιατί λαός χωρίς μνήμες είναι καταδικασμένος να σβήσει…….
ΔΡΑΚΟΥ ΚΑΤΕΡΙΝΑ (Β1)
Το μάθημα της Ιστορίας, το οποίο διδάσκεται στα σχολεία από την Γ’ Δημοτικού έως και την Γ’ Λυκείου, αφιερώνει σχεδόν κάθε χρόνο ατέλειωτες σελίδες για ένα από τα μεγαλύτερα κεφάλαια της ελληνικής ιστορίας: το ένδοξο Βυζάντιο./
Δεν υπάρχουν λόγια για να εκφράσει κανείς το μεγαλείο αυτής της περιόδου. Η οργάνωση αυτής της αυτοκρατορίας είναι κάτι που με ενθουσιάζει κάθε φορά που καλούμαι να την μελετήσω. Είναι πράγματι αξιοθαύμαστο το να αναλογιστεί κανείς την εξυπνάδα αυτών των ανθρώπων που έζησαν πριν από τόσα πολλά χρόνια. Παρ’ όλα αυτά, βέβαια, πάντα ήξερα ότι όσες φορές και αν μελετούσα το Βυζάντιο, το τέλος του δεν άλλαζε. Παρέμενε πάντα το ίδιο θλιβερό. Κάθε φορά, όμως, ήθελα να δω ξανά τα λάθη και τις απερισκεψίες που ακολούθησαν την ακμή της αυτοκρατορίας και τελικά οδήγησαν στην καταστροφή της. Εγωισμός, φιλοδοξία, φόβος, απόγνωση και άλλα παρόμοια είναι τα συναισθήματα που ένιωθαν οι τελευταίοι αυτοκράτορες του Βυζαντίου. Πολλοί από αυτούς ήταν ανίκανοι, άλλοι, όμως, απλώς δεν μπορούσαν να εμποδίσουν αυτό το «πλοίο» να πέσει στα βράχια.
Την πρώτη φορά που ανακάλυψα το δραματικό τέλος του Βυζαντίου, συνεπώς, και την Άλωση της Πόλης, ένιωσα θυμό, αλλά ύστερα κατάλαβα ότι, όπως ο άνθρωπος γεννιέται, ζει προσπαθώντας για το καλύτερο και τελικά πεθαίνει, έτσι και η βυζαντινή αυτοκρατορία γεννήθηκε, άνθισε και τελικά παρήκμασε. Το μόνο που με στεναχωρεί και με πληγώνει βαθύτατα είναι η βιαιότητα και ο καταστροφικός τρόπος με τον οποίο συνέβησαν όλα αυτά.
ΖΗΚΑΣ ΣΤΑΥΡΟΣ (Β1)
Στις 29 Μαϊου του 1453 η Κωνσταντινούπολη, η πόλη-θρύλος, η Βασιλεύουσα, αφού πάλευε με θηρία και δαίμονες, δεν τα κατάφερε και παραδόθηκε στον κατακτητή. Οι συνέπειες στην ψυχολογία των Ελλήνων πολλές: τεράστιες απώλειες σε ανθρώπινες ζωές, χιλιάδες σφαγιασμοί, θρήνος παντού και συμφορά. Οι αλλόθρησκοι δεν σεβάστηκαν ούτε τα ιερά, εκκλησίες λεηλατήθηκαν, δεν γλίτωσε ούτε η ΑΓΙΑ ΣΟΦΙΑ.
Πάνω απ’ ‘όλα, τραυματίστηκε η περηφάνια των Ελλήνων. Η Κωνσταντινούπολη έπαψε να είναι πρωτεύουσα του Βυζαντίου και έγινε το κέντρο του Οθωμανικού Κράτους. Παρόλα αυτά, διατηρήθηκε άσβεστη η φλόγα της Ορθοδοξίας και του Ελληνισμού για πολλούς αιώνες.
ΛΙΚΟΜΕΤΗ ΕΛΕΥΘΕΡΙΑ (Β2)
Το Βυζάντιο ήταν και θα παραμείνει στις καρδιές όλων μας ως μία από τις σπουδαιότερες αυτοκρατορίες που υπήρξαν ποτέ. Η άλωση της Κωνσταντινούπολης ήταν και πρόκειται να είναι το πιο θλιβερό κεφάλαιο της Ιστορίας που διδασκόμαστε από την Ε’ Δημοτικού έως και την Γ’ Γυμνασίου.
Οι δύο αντίπαλοι μονομάχησαν απτόητοι, ο Κωνσταντίνος σίγουρος για τον ηθικό του θρίαμβο και ο Μωάμεθ βασισμένος στην υλική του δύναμη. Το τέλος υπήρξε τραγικό, αφού με την άλωση της Πόλης δεν έπεσε μόνο η πολιορκούμενη Κωνσταντινούπολη, αλλά και το ηθικό ενός ολόκληρου κόσμου, του ελληνικού.
ΠΑΠΑ ΜΑΤΙΝΑ (Β2)
Ήταν 29 Μαΐου του έτους 1453, θλιβερή ημέρα, όταν η Κωνσταντινούπολη καταλύθηκε από τους Οθωμανούς, αφού έκαναν πάνω από 200 χρόνια για να φτάσουν ως εκεί…. Εκείνη την ημέρα τα πανίσχυρα τείχη της Πόλης κατέρρευσαν μετά από την τελική επίθεση των Οθωμανών, οι οποίοι από εκείνη την στιγμή ήταν οι ηγέτες και κατακτητές της Πόλης.
Οι Οθωμανοί είχαν προσπαθήσει πολλές φορές να κατακτήσουν την Κωνσταντινούπολη αλλά ποτέ έως εκείνη την ημέρα δεν τα είχαν καταφέρει. Οι Βυζαντινοί κατάφεραν πάντα να αμύνονται απέναντί τους. Δυστυχώς όμως αυτό δεν συνέβη και στην τελική επίθεση εναντίον τους. Κατά την γνώμη μου η Κωνσταντινούπολη θα έπρεπε να είχε επιστραφεί στους Βυζαντινούς.
ΠΑΤΤΑ ΜΑΤΙΝΑ (Β2)
Η Άλωση της Κωνσταντινούπολης σήμανε το τέλος μιας εποχής και μιας σπουδαίας κι ένδοξης αυτοκρατορίας: της Βυζαντινής. ‘Όλοι οι Έλληνες θρήνησαν και πόνεσαν βαθιά για το χαμό της Πόλης. Η Κωνσταντινούπολη αντιπροσώπευε για εκείνους τον πολιτισμό τους και τη θρησκεία τους και η άλωσή της σήμανε το τέλος αυτών. Βέβαια, πάντοτε φρόντιζαν να καλλιεργούν μέσα τους την ελπίδα ότι μια μέρα η Πόλη που αγάπησαν τόσο πολύ και για την οποία αγωνίστηκαν μέχρι τέλους, θα ξαναγυρίσει στα δικά τους χέρια. Αυτό το όραμα το μετέδιδαν από γενιά σε γενιά.
Τέλος, δεν πρέπει να ξεχνάμε ότι η Κωνσταντινούπολη για όλους τους Έλληνες υπήρξε εκπρόσωπος ενός λαμπρού πολιτισμού, που έδωσε ιδιαίτερη έμφαση στην ανάπτυξη των γραμμάτων και των τεχνών, αλλά και της εκκλησιαστικής αρχιτεκτονικής και υμνογραφίας.
ΣΑΛΙΟΥ ΛΟΥΣΙΑΝΑ (Β3)
Όποτε ακούω κάποιον να λέει κάτι για την Άλωση της Κωνσταντινούπολης, αισθάνομαι περίεργα: λύπη ή μελαγχολία. Και για κάποιον άγνωστο λόγο η άλωση της Πόλης μου θυμίζει την καταστροφή της Σμύρνης. Ίδιοι αντίπαλοι, ίδιες συνθήκες. Βία μέχρι τέλους στους ανήμπορους κατοίκους, αρπαγή των υπαρχόντων τους κι έπειτα το τελικό χτύπημα: η καταστροφή μιας πόλης που για πολλούς αιώνες ήταν το κόσμημα της Μεσογείου.
Κωνσταντινούπολη: η πρωτεύουσα μιας τεράστιας αυτοκρατορίας, αλλά και η πρωτεύουσα του πλούτου, της ομορφιάς και της αρχοντιάς. Γιατί αυτό μου φέρνει στο νου η Κωνσταντινούπολη: πλούτο, ομορφιά και αρχοντιά…
ΣΑΡΑΝΤΗ ΜΟΣΧΟΥΛΑ (Β3)
Η Κωνσταντινούπολη ήταν μια από τις ομορφότερες και πλουσιότερες πόλεις. Γι’ αυτό και πολλοί ήθελαν να την κατακτήσουν για την απαράμιλλη ομορφιά της και τ’ αμύθητα πλούτη της.
Στεναχωριέμαι όποτε σκέφτομαι, ακούω ή διαβάζω κάτι που έχει σχέση με την άλωση της βυζαντινής πρωτεύουσας. Μου έρχονται στο μυαλό όλα αυτά που έχω ακούσει να λένε και ιδιαιτέρα για τους κατοίκους της Πόλης που προσεύχονταν μέχρι τέλους για να σωθεί η Κωνσταντινούπολη και που έπειτα σκοτώθηκαν ανήμποροι, με τον πιο βίαιο τρόπο. Επίσης, με γοητεύουν και οι διάφοροι μύθοι και θρύλοι γύρω από το θέμα της άλωσης της Κωνσταντινούπολης, όπως για παράδειγμα ο μύθος της Κερκόπορτας, του Μαρμαρωμένου Βασιλιά, κ.α.
ΣΟΛΔΑΤΟΣ ΣΑΒΒΑΣ (Β3)
Oι θρήνοι για την Άλωση της Πόλης… Η λαϊκή μούσα, η οποία τόσο αριστοτεχνικά αποτυπώνει στα τραγούδια της τις διάφορες στιγμές της ελληνικής ιστορίας, δεν ήταν δυνατόν να μείνει ασυγκίνητη από το «πάρσιμο της Πόλης». Αν σκεφτεί κανείς ότι τόσα χρόνια από τότε υπάρχουν και επιβιώνουν, αντιλαμβάνεται πόσο είναι ριζωμένα μέσα μας.
Με τους θρήνους αυτούς, όμως, συμβαίνει ένα παράδοξο γεγονός. Πολλά από αυτά τα τραγούδια έφθασαν στις μέρες μας έχοντας… χορευτικό ρυθμό! Τούτο –συν τοις άλλοις- σημαίνει τον αλύτρωτο πόθο του ελληνισμού για τις «αλησμόνητες πατρίδες», καθώς και τη μεγάλη αγάπη και περηφάνια των Ελλήνων για τους Βυζαντινούς πατέρες τους.
ΣΥΜΙΑΚΟΥ ΕΛΕΥΘΕΡΙΑ (Β3)
Η ‘Άλωση της Κωνσταντινούπολης είναι ένα από τα σημαντικότερα γεγονότα που ‘’άγγιξαν’’ ολόκληρη την ανθρωπότητα. Είναι κρίμα μία τέτοια λαμπρή πόλη να χάνεται και να κατακτιέται από ξένους.
Είναι γνωστό σε όλους μας ότι οι πιθανότητες των Βυζαντινών να κρατήσουν την Πόλη στα χέρια τους ήταν μηδαμινές. Παρ’ όλα αυτά δεν το έβαλαν κάτω και πολέμησαν μέχρι την τελευταία τους πνοή για την πατρίδα τους. Διαβάζοντας και ακούγοντας διάφορες πηγές και μαρτυρίες της εποχής αντικρίζω έναν λαό γενναίο και αισιόδοξο, γεμάτο αγάπη για τον τόπο στον οποίο ζει. Θαυμάζω το θάρρος, την αγάπη και την αφοσίωση αυτών των ανθρώπων. Θα ήθελα πολύ να μπορούσα να βιώσω την εμπειρία του να ζεις σε μια τέτοια ξακουστή Πόλη.
Υπεύθυνη Καθηγήτρια:
Φιλόλογος Δρ. Στέλλα Π. Βουτσά
