Σε πρόσφατο επιστημονικό - πολιτιστικό συμπόσιο στην Κω οι καθηγητές Αρχαιολογίας Δημήτριος Λιάκος και Νικόλαος Μαστροχρήστος παρουσίασαν δεδομένα που αποδεικνύουν την ιστορικότητα του μεταλλικού σταυρού που φυλάσσεται στην εκκλησία των Καλυθιών και παρουσιάζεται κάθε χρόνο στους πιστούς για προσκύνημα το τριήμερο του πανηγυριού (13-15 Σεπτεμβρίου).
Οι δύο καθηγητές σημειώνουν ότι ο σταυρός είναι πολύ σημαντικός και μοναδικός και η δημοσιοποίηση της μελέτης θα τον κάνει γνωστό σε όλη την κοινότητα των βυζαντινών σπουδών.
Σύμφωνα με την μελέτη των καθηγητών ο μεταλλικός σταυρός χρονολογείται από τον 14ο αιώνα κάτι που τον καθιστά σπάνιο εκκλησιαστικό μνημείο και φανερώνει την μεγάλη ιστορία του τόπου μας.
Οι δύο καθηγητές Αρχαιολογίας έγραψαν για το blog το παρακάτω κείμενο - περίληψη μια και το πλήρες περιεχόμενο της μελέτης τους που παρουσιάστηκε στο συμπόσιο της Κω θα φιλοξενηθεί τους επόμενους μήνες σε ειδική επιστημονική έκδοση.
Δρ Δημήτριος Λιάκος – Δρ Νικόλαος Μαστροχρήστος
Άγνωστος σταυρός λιτανείας από τις Καλυθιές Ρόδου
Στον ναό Μεταμόρφωσης του Σωτήρος στις Καλυθιές φυλάσσεται σταυρός λιτανείας διαστάσεων 41χ30 εκ. Είναι κατασκευασμένος από σιδερένιο πυρήνα επενδυμένο με φύλλο επιχρυσωμένου αργύρου, το οποίο έχει υποστεί σοβαρές φθορές. Ο σταυρός ανήκει στον τύπο με πεπλατυσμένα τα άκρα των κεραιών που απολήγουν σε σταγόνες, εκ των οποίων σώζεται εν μέρει μόνο η μία (στην άνω κάθετη κεραία). Το οξύληκτο στοιχείο σύνδεσης της κάτω κάθετης κεραίας με το ξύλινο στέλεχος έχει χαθεί.
Η αργυρή επιχρυσωμένη επένδυση φέρει διάκοσμο σε έκτυπο ανάγλυφο, όχι ιδιαίτερα έξεργο. Στη μία όψη παριστάνεται η Σταύρωση, που περιβάλλεται από τα σύμβολα των τεσσάρων Ευαγγελιστών σε μετάλλια (το ένα εκ των οποίων έχει χαθεί), χερουβείμ, σεραφείμ και τα κοσμικά σύμβολα του ήλιου και της σελήνης. Την άλλη όψη καταλαμβάνει η Βάπτιση.
Οι μορφές αποδίδονται απλοϊκά και ανεπιτήδευτα και προβάλλουν σε χτυπητό βάθος. Η τεχνική και τα υφολογικά γνωρίσματα του διακόσμου υποδεικνύουν μία χρονολόγηση του σταυρού περί τον 14ο – 15ο αι., σε μια εποχή που η παραγωγή αυτών των έργων αρχίζει πλέον να φθίνει αισθητά. Μέσω της αντιπαραβολής και συνεξέτασης αντίστοιχων έργων, προκύπτει ότι ο διάκοσμος απηχεί εύγλωττα την πτώση της παλαιολόγειας παράδοσης και συμπυκνώνει χαρακτηριστικά που απαντούν πολύ συχνά σε έργα μεταλλοτεχνίας από τον 15ο - 16ο αι. και εξής.
Διαβάστε και την παρακάτω ανάρτηση του blog από το 2010
