Φαληράκι Ρόδου, το τουριστικό θαύμα και η εγκατάλειψή του από τον δήμο από της σύστασής του ως ενιαίου Καλλικρατικού και μετά
Γράφει ο Ιωάννης Σ. Κουμπιάδης δικηγόρος
(το άρθρο δημοσιεύτηκε σε τοπικά ΜΜΕ το προηγούμενο καλοκαίρι αλλά παραμένει επίκαιρο λίγες εβδομάδες πριν το ξεκίνημα της νέας τουριστικής περιόδου)
Όταν θέλεις να αναφερθείς αντικειμενικά στο παρόν και επιδιώκεις να προσβλέπεις σε ένα πιο ευοίωνο μέλλον, πρέπει να ανατρέχεις στο πρόσφατο ή και στο απώτερο παρελθόν και να αντλείς συγκριτικά στοιχεία και διδάγματα και με την ίδια αντικειμενικότητα να βλέπεις και όλες τις εν τω μεταξύ εξελίξεις και βελτιώσεις, γενικά όλα τα θετικά, χωρίς να παραβλέπεις όμως τα λάθη, παραλείψεις και γενικά όλα τα αρνητικά.
Το Φαληράκι Ρόδου διαχρονικά.
Όταν παλιά μέχρι το 1970 υπήρχαν ακόμη αμμοθίνες και μέχρι το 1980 περίσσευαν οι στενοί χωματοχαλικόδρομοι σε πολλά σημεία του Φαληρακίου, οι οποίοι σήμερα είναι πλέον κεντρικοί, ασφαλτοστρωμένοι και σχεδόν διπλάσιοι, οι περισσότεροι κυρίως από τη δεκαετία του ‘80 και μετά, η έναρξη της τουριστικής ανάπτυξης και η ανέγερση πολλών καταλυμάτων, αν και άναρχα και χωρίς πολεοδομικό σχέδιο, βρήκε το Φαληράκι την επόμενη δεκαετία 1990-2000 να κατακλύζεται κυρίως από νεαρούς Άγγλους τουρίστες και να αναδεικνύεται σε πρώτο προορισμό στις προτιμήσεις τους.
Το Φαληράκι την περίοδο αυτή επεκτάθηκε σ’ όλα τα σημεία του ορίζοντά του, όχι μόνο σ’ όλη την παραλιακή ζώνη, αλλά και πολύ εσωτερικά, με ανεγειρόμενα εκτός από τα ξενοδοχεία και πολλά τουριστικά καταλύματα, για να απορροφήσουν και τις ορδές των νεαρών Άγγλων τουριστών.
Την επόμενη δεκαετία 2000–2010, το Φαληράκι δοκιμάστηκε σκληρά εξ αιτίας των εκτρόπων κυρίως των νεαρών Άγγλων τουριστών, ιδιαίτερα δε από το 2003, σε σημείο που πλησίασε σταδιακά στα όρια της παρακμής.
Ποιος δεν θυμάται την απειλούμενη τότε, αλλά για ένα διάστημα επελθούσα τουριστική παρακμή στο Φαληράκι στα πρώτα χρόνια της πρώτης δεκαετίας του 2000, με αποκορύφωμα για όσους θέλουν να θυμούνται και να διδάσκονται (αν και η αμνησία και η αμάθεια καλά κρατούν), τη στυγερή δολοφονία του 17χρονου Ιρλανδού τουρίστα τον Αύγουστο του 2003 από Άγγλο τουρίστα. Μέχρι τότε στο Φαληράκι ο ένας στους 4 τουρίστες έως και το 2003 και για μια δεκαετία ήταν Βρετανός- από εκείνους που, όπως προανέφερα, οι κάτοικοι της περιοχής περιέγραφαν ως χούλιγκαν.
Εν τω μεταξύ η ευρύτερη περιοχή του Φαληρακίου επεκτάθηκε τόσο πολύ, συντελέσασας τα μάλα και της αυθαίρετης και ανεξέλεγκτης δόμησης, σε τέτοιο σημείο, ώστε στη δεκαετία 1990-2000, να έχει κατακλυσθεί με φθηνά κυρίως καταλύματα από τα «Μάρμαρα Κυριαζή» μέχρι τον «Ψαλιδόκαμπο» μετά το Λαδικό και τα καλυθενά κτήματα έως την περιοχή Τραουνού στο ΓΚΟΛΦ, τα οποία κυριολεκτικά φύτρωναν σαν μανιτάρια.
Ταυτόχρονα τα μπαρ αυξήθηκαν σε απίστευτο ρυθμό, το δε ονομαζόμενο «παμπκρόουλ» ήταν στο φόρτε του (στην τουριστική διάλεκτο, «πάμπκρόουλ» σήμαινε πως με ένα ευτελές ποσό οι Άγγλοι τουρίστες μπορούσαν να πίνουν όσο αλκοόλ ήθελαν) σε όλα τα μπαρ της περιοχής και επόμενο ήταν να γεμίσει τότε το Φαληράκι με «μπόμπες», αφού οι Άγγλοι έπιναν απίστευτα πολύ.
Αποτέλεσμα ήταν το θλιβερό θέαμα κατά τις πρωινές ώρες οι δεκάδες μεθυσμένοι και αναίσθητοι σε δρόμους και πεζοδρόμια. Εν τω μεταξύ οι συμπλοκές, ανάμεσα στους μεθυσμένους νεαρούς Αγγλους, οι καταγγελίες για βιασμούς, τα ροζ μαγαζιά, μέχρι και όργια μέσα στα μπαρ υπό την θέα των θαμώνων να αποτελούν καθημερινό φαινόμενο.
Η Αστυνομία παρενέβαινε σπάνια και μόνο όταν η κατάσταση έφτανε στο απροχώρητο. Ο ίδιος ο αγγλικός Τύπος παρουσίαζε το Φαληράκι ως τον «παράδεισο του κάθε οργίου» και τον «απόλυτο τόπο κάθε ακολασίας».
Η κατάσταση είχε βγει εκτός ελέγχου, όπως σήμερα έχει βγει εκτός ελέγχου (οποία δε ΆΣΧΕΤΗ αλλά εξ ίσου αρνητική σύγκριση!) η άθλια, ανεκδιήγητη, αλλά συνάμα και ανεπίτρεπτα επικίνδυνη για παρανάλωμα πυρός θέα των έως και 2 μέτρων άκρως αντιαισθητικών ξερόχορτων, που ενδημούν στο Φαληράκι, ως νέα πληγή Φαραώ,ενώ οι αρμόδιοι καθεύδουν!
Στα τέλη 2003 με αρχές 2004 ξεκίνησε πραγματικά μια συστηματική προσπάθεια με πρωτοβουλία της τότε δημοτικής αρχής (αλίμονο δε αν δεν συνέδραμε ουσιαστικά, αφού για μεγάλο διάστημα ήταν και αυτή απλός θεατής), για να δοθεί τέλος(;) με όποιο κόστος για τις μικρές επιχειρήσεις, που εξασφάλιζαν τη λειτουργία τους από τους νεαρούς τουρίστες.
Λειτούργησε τότε τρόπο τινά το μοντέλο «Ίμπιζα», δηλαδή του ισπανικού θερέτρου, που είχε βρεθεί στο ίδιο σταυροδρόμι και έπρεπε να επιλέξει και αυτό τότε μεταξύ του ποιοτικού τουρισμού και της «τουριστικής σαβούρας», όπως την αποκαλούσαν οι ισπανοί ξενοδόχοι, και προχώρησαν σε μέτρα που αντέγραψε και η Ρόδος.
Οι ευεργετικές συνέπειες από την αλλαγή της νοοτροπίας για πιο σωστή προώθηση του τουριστικού προϊόντος, φάνηκαν χρόνο με το χρόνο και οι ξενοδόχοι και οι επιχειρηματίες στο Φαληράκι έβλεπαν τότε, αλλά με νου και γνώση πλέον ότι όσα συνέβαιναν επί χρόνια και τα ανέχοντο στο Φαλήρακι να επαναλαμβάνονται σε άλλα σημεία της χώρας μας, όπου απλά αλλαξαν στέκι οι χούλιγκανς, όπως στα Μάλια, στον Λαγανά, στα Καρδάμαινα και στη Κέρκυρα, όπου και οι περιοχές αυτές σε πολύ σύντομο χρόνο άρχισαν να στενάζουν και να ζούν, όσα για χρόνια ζούσαν στο Φαληράκι.
Το 2004 και μετά, άρχισε σιγά σιγά να γεννιέται, για όσους γνωρίζουν καλά, ένα νέο Φαληράκι. Αν και αμφιβάλλω ότι αυτοί που μας διοικούν τον αντιλήφθησαν ή αν τους ενδιαφέρει καν να το αντιληφθούν, απόδειξη ότι το Φαληράκι διαχρονικά είναι ουσιαστικά σε εγκατάλειψη από τον δήμο δεδομένων των αυξημένων αναγκών του, χωρίς την δέουσα και ανάλογη ανταπόκριση και οι πολιτικοί μας ταγοί (τοπικά και κεντρικά), ουσιαστικά αδιάφοροι, απλά από τα γραφεία τους βαυκαλίζονται με τις ανούσιες δηλώσεις τους, άσχετα αν πριν διοριστούν σε πόστα πολιτικά που άπτονται του τουριστικού προϊόντος, η σχέση που είχαν με αυτό, είναι η ίδια που έχει « ο φάντης με το ρετσινόλαδο» και είναι κλαυσίγελως γι’ αυτούς που μοχθούν ακόμη και τώρα για να πετύχουν τις φετινές αυξημένες κρατήσεις, πράγματι στα ύψη, αν και αμφιβάλλω αν ξέρουν ή αν θέλουν να ξέρουν πως δουλεύει το τουριστικό σύστημα κρατήσεων, οι οποίες αποτελούν το Α και το Ω της επιτυχίας, όλα δε γίνονται διαδικτυακά στο φως, δηλωμένα επίσημα και υποχρεωτικά οι δεκάδες συντηρούμενες επιχειρήσεις που ζουν κατά μέγα μέρος από τον τουρισμό εκδίδουν νόμιμα παραστατικά,που διαβιβάζονται πλέον αυθημερόν στην ΑΑΔΕ.
Επομένως τα δηλωμένα εισοδήματα και συνακόλουθα τα κρατικά έσοδα από το Φαληράκι φέτος θα πάνε «στον Θεό», όπως «στο Θεό» θα πάνε όχι μόνο τα έσοδα, αλλά και τα έξοδα με όλα τα θετικά για το Κράτος και από τα υπεραυξημένα έσοδα ΦΠΑ. Ας συνέλθουν λοιπόν κάποιοι και ας τηρήσουν τουλάχιστον την αρχαία σοφή ρήση «των φρονίμων ολίγα!».
Στο Φαληράκι «απλώθηκε τόσο πολύ ο τραχανάς» (εννοώ τουριστικές επιχειρήσεις και καταλύματα),σε σημείο που δεν υπάρχει περίπτωση να ρωτήσεις τυχαία Καλυθενό/η τι δουλειά κάνει και να μη σου απαντήσει σίγουρα μονολεκτικά: Δωμάτια! δηλαδή ότι έχει καταλύματα, αν και πολλοί πλέον συνδυάζουν παράλληλα και χώρους εστίασης, καφετέριες, μπάρ, τουριστικά μαγαζιά και πολλά μίνι μάρκετ, που τα λένε όλα σούπερ-μάρκετ.
Πάντως μπράβο στους προκομένους Καλυθενούς. Σήμερα απασχολούνται σε δικές τους τουριστικές επιχειρήσεις μέχρι και 3 γενεές τουλάχιστον (από παππού, τέκνα, εγγόνια, δισέγγονα).
Όμως γιατί το Φαληράκι συνεχίζει να αποτελεί τον κατ’ εξοχήν τουριστικό προορισμό και πρώτο πόλο έλξης, παρά τα αμέτρητα εγγενή προβλήματα, όχι τα παλιά και περασμένα, αλλά αυτά τα οποία προκαλεί σήμερα κυρίως η δημοτική αδιαφορία, η οποία θα έλεγα ότι αγγίζει τα όρια της αναλγησίας, μεσούσης δε της τουριστικής σεζόν, απαραδέκτως έκδηλα εντεινόμενης καθημερινά και είναι ντροπή η απαράδεκτη εικόνα γενικά της καθημερινότητας του Φαληρακίου, σε πολλά μέτωπα!
Αλλά το Φαληράκι συνεχίζει τα άλματα στον τουρισμό! Διότι είναι μοναδικό σε φυσικό τοπίο, εκτός από την απέραντη σε έκταση παραλία και τα συνδυάζει όλα στις ανέμελες διακοπές για ξεκούραση και αναβαθμισμένη ποιοτική διασκέδαση, αλλά η συμπεριφορά ορισμένων πρέπει να αλλάξει. Ήδη ανοίγεται ένα νέο κεφάλαιο, με πολλά ενδιαφέροντα, εντός του ευρύτερου αναγεννημένου νέου Φαληρακίου, έτοιμου να μετατραπεί σε έξυπνη πόλη!
Το Φαληράκι, είναι πλέον μια ΑΝΑΒΑΘΜΙΣΜΕΝΗ και υπέρ το δέον διευρυμένη περιοχή, με υπερενεργή επιχειρηματική και τουριστική δραστηριότητα, με 2.500 μόνιμους κατοίκους και από τον Μάιο μέχρι τέλη Οκτωβρίου υπερτριπλιασιαζόμενους.
Αρχίζει από την συμβολή της εθνικής οδού με την επαρχιακή προς Καλυθιές (μάρμαρα Κυριαζή) και συνέβαλαν στην αυξημένη δόμηση αν και άναρχα ακόμη και χωρίς πολεοδομικό σχέδιο, τόσον η επαρχιακή, όσον η Εθνική οδός Ρόδου Λίνδου, αλλά και η τρίτη παράλληλος της, η παραλιακή οδός Ρόδου-Καλλιθέας-Φαληρακίου και οι εξ αιτίας αυτών των οδών πολεοδομικές παρεκκλίσεις στη δόμηση, αλλά και ο χαρακτηρισμός οικισμού για ένα χρονικό διάστημα την δεκαετία του 1970 στο κέντρο του Φαληρακίου, ένθεν και ένθεν της κεντρικής οδού Ερμού, μόνο για περιορισμένο χρόνο και όσοι τότε ...τον Κύριον είδαν, μέχρι να ανακαλύψουν ότι έγινε λάθος στον χαρακτηρισμό του Φαληρακίου ως οικισμού!
Το Φαληράκι εκτείνεται σε όλο το παραλιακό μέτωπο και περάν του προφήτη Αμώς, αφού εσωτερικά συνδέεται με την γραφική περιοχή του Προφήτη Ηλία, στη συνέχεια δε με Λαδικό, με τον διάσημο γραφικό κόλπο Άντονυ Κουήν, την Αρχαιολογική ζώνη Ερημοκάστρου και προχωρά σ’ όλο τον Ψαλιδόκαμπο, καταλαμβάνει δε τέλος το 1/3 της συνολικής έκτασης του ΓΚΟΛΦ Καλυθιών-Αφάντου, του πολύπαθου αυτού παραλιακού μετώπου των 1.800.000 τ.μ, (το 1/3 είναι απαλλοτριωθέντα υπέρ δημοσίου συμφέροντος καλυθενά κτήματα, αλλά για μη εκπληρωθέντα δημόσιο σκοπό από την κρατική πελαγοδρόμηση ηθελημένα ή αθέλητα) και σήμερα η κοινωνία των Καλυθιών «χοχλάζει» για τα τεκταινόμενα αποκλεισμού της παραλίας, παρά τις εμβόλιμες «πατέντες».
Ειδικά φέτος με την πλημμυρίδα τουριστών, δεν θα έπρεπε να υπάρχουν παράπονα συμπολιτών, επιχειρηματιών και τουριστών για έλλειψη παντελή της δημοτικής παρουσίας και για την άσχημη εμφάνιση του Φαληρακίου γενικά και κάποιοι ας καταλάβουν ότι ο κόσμος δεν τρώει κουτόχορτο!
Η μεσούσης της χρυσοφόρας (για να εξηγούμαι μόνο από πλευράς αριθμού και συνακόλουθα αυξημένων εσόδων, αλλά και της αναμενόμενης πολυπόθητης ψυχικής ευφορίας με τεράστια όμως έξοδα συντήρησης και αναβάθμισης, πέραν των δυσβάσταχτων λειτουργικών και μόνο το ισοζύγιο θα δείξει στο τέλος το πραγματικό όφελος) φετεινής τουριστικής περιόδου απαράδεκτη τακτική σ’ ό,τι αφορά την ανελέητη, απροκάλυπτη και εξοργιστική πλέον δημοτική αδιαφορία, εκδηλωμένη σ’ όλες τις εκφάνσεις της καθημερινότητας, η δε αδιαφορία αυτή θέτει αναπόδραστα τον προβληματισμό, μήπως επενεργούν ειδικά για το Φαληράκι και άλλα στοιχεία (προσωπικά δεν το πιστεύω), διαφορετικά λυπούμαι αλλά η επικρατούσα κατάσταση στην γενικότερη εικόνα του Φαληρακίου, ως μόνη δικαιολογία θα μπορούσε να σκεφτεί κάποιος μόνο τον χαρακτηρισμό της ευήθειας, για την οποία είναι γνωστό και στους μη νομικούς ότι δίδει απαλλαγή ο Π.Κ (δεν μπορεί να έχεις την κότα με τα χρυσά αυγά και να μην την προσέχεις).
Το Φαληράκι, ειδικά φέτος ξεπερνά κατά πολύ, τουλάχιστον αριθμητικά όλα τα άλλα τουριστικά σημεία του νησιού και συντελεί στην αλματώδη υπεροχή και για όλη τη Ρόδο και πανελλαδικά, δεν είναι δε τυχαίο γεγονός.
Συντελούν πολλοί παράγοντες, από την αναβάθμιση του τουριστικού προϊόντος, την ανακαίνιση με άριστες προδιαγραφές των καταλυμάτων και του περιβάλλοντος χώρου τους, αλλά και της επαγγελματικής ευσυνειδησίας των φιλότιμων και εργασιομανών κυρίως Καλυθενών, σε επίπεδο πλέον οικογενειών μέχρι και τριών τάξεων (παππού, παιδιών, εγγονιών, δισεγγόνων), κυρίως όμως των ασυγκρίτως βελτιωμένων, όσο ποτέ άλλοτε, παρεχομένων εξαιρετικής ποιότητας υπηρεσιών, με εγκαταστάσεις εξαιρετικά αναβαθμισμένες, σε τέτοιο δε βαθμό ώστε δικαίως να αποτελεί πλέον το Φαληράκι μια περιζήτητη τουριστική παραλιακή περιοχή, αλλά και μια εν δυνάμει υποψήφια έξυπνη πόλη! Ας το βάλουν καλά στο μυαλό τους αυτοί που μας διοικούν!
Ειδικά για το Φαληράκι να μη ξεχνούνε αυτοί που ευθύνονται και γνωρίζω ότι η κατάσταση είναι εκτός ελέγχου και δεν αγγίζει τον πρόεδρο και το τοπικό συμβούλιο, οι οποίοι προσπαθούν τις πιο πολλες φορές ματαιοπονούντες, πλην όμως πολύ φοβούμαι ότι και αυτοί δεν θα αποφύγουν την σκληρή κριτική, αφού όλα έχουν ένα όριο και όταν αυτό εξαντληθεί υπάρχουν πιο δυναμικοί τρόποι να αντιδράσουν κι οφείλουν να αντιδράσουν και να μην εξαντλούν την δραστηριότητά τους μονάχα οι πρόεδροι στην διάσπαση του δήμου, για την οποία (διάσπαση) ας μην ξεχνούν ότι η πρωτοβουλία τους αυτή -εννοείται- ότι οφείλεται πρωταρχικά στην θεσμική αδυναμία τους για την ικανοποίηση των πολλαπλών αιτημάτων της τοπικής κοινωνίας, αλλά και των δημοτών μεμονωμένα και γι’ αυτή οφείλουν πρώτιστα να παλεύουν και να διεκδικούν όχι κατά θεωρία διαβουλευόμενοι, αλλά και δυναμικά στη πράξη!
Το πολύπλοκο και πολύπλευρο τουριστικό προϊόν είναι μια πάρα πολύ επώδυνη διαδικασία. Ας μάθουν κάποιοι με πολιτικά πόστα να μιλάνε λιγότερο και να πράττουν περισσότερα. Κανονικά έπρεπε να εργάζονται καθημερινά διπλάσιες βάρδιες σ’ όλους τους τομείς του δήμου στο Φαληράκι και όχι να εργάζεται μειωμένο (πρωτάκουστο) προσωπικό που δημιουργεί αυτή την άθλια εικόνα και κυριαρχεί ο ωχαδερφισμός. Και προ πάντων σεβασμός στους επωδύνως και αγογγύστως μοχθούντες.
Aπό την... παρακμή λοιπόν στην ακμή, παρά τη δημοτική εγκατάλειψη, αλλά η αλήθεια ειδικά για το Φαληράκι είναι ότι το νέο αναγεννημένο Φαληράκι είναι έτοιμο να γίνει έξυπνη πόλη, γιατί για πόλη πλέον μιλάμε, με ριζική αναβάθμιση και εκσυγχρονισμό των καταλυμάτων και των τουριστικών επιχειρήσεων, γενικά του τουριστικού προϊόντος και υπηρεσιών με πολλά που έχουν ακόμη να γίνουν και με νοοτροπίες που πρέπει τάχιστα να αλλάξουν. ΟΙ ΚΑΙΡΟΙ ΟΥ ΜΕΝΕΤΟΙ.
Σε κάθε περίπτωση το Φαληράκι ειδικά φέτος έχει την τιμητική του, όσο ποτέ άλλοτε και «έχει βουλιάξει» από τουρίστες, από όλο το πλανήτη.
Γι’ αυτό, το Φαληράκι, σαν τα μάτια σας! Να διαχειριστείτε σωστά και όπως του αξίζει την λαμπρή τουριστική πορεία του! Ευχαριστώ.
