ΕΝΑΣ ΤΟΠΟΣ ΠΟΛΛΑ ΟΝΟΜΑΤΑ ΜΕΓΑΛΗ ΙΣΤΟΡΙΑ

 Το κείμενο προσφέρετε με την άδεια του κ. Θεοφάνη Μπογιάννου, μέσα από το βιβλίο του «ΡΟΔΟΣ ιστορικό και φωτογραφικό οδοιπορικό"

Οι Ιππότες τις ονόμαζαν CALATHIAS και CALATIES, οι Έλληνες: θεμέλιο του ελληνισμού!

Η παλαιότερη μαρτυρία, γραπτή και ιστορική, του ωραίου ονόματος Καλυθιές αναφέρεται στα 1474 και αποκαλείται CALATHIAS και CALATIES. Αλλά και άλλοι μεταγενέστεροι περιηγητές, όπως στα 1854 ο Γκερέν, στα 1840 ο συγγραφέας Ρος, στα 1888 οι συγγραφείς Μπιλιόττι και Αβά Κοτρέ, αλλά και άλλοι αναφέρουν το χωριό με διάφορες αλλαγές στο βασικό όνομα και αρχικό, όσο και ωραίο όνομα του χωριού με τους άκρως προοδευτικούς και δημιουργικούς κατοίκους. Στα ιταλικά έγγραφα, από το 1913 μέχρι το 1943, το χωριό αναφέρεται με τα Λουτρά του που οι Ιταλοί τα ονόμαζαν είτε GOLFO DI CALITEA, είτε TERME DI CALITEA. Υπάρχουν πολλές εκδοχές για την προέλευση του ονόματος του χωριού, που προτάθηκαν από άξιους και συνειδητούς συγγραφείς και μελετητές, όπως τον Χ. Παπαχριστοδούλου, Κ. Φωτίου, Α. Τσοπανάκη και άλλους.

Στο σημερινό χωριό, δεν απαντάται πλέον η παλιά εικόνα των φτωχών και παραδοσιακών χωριών της Ρόδου και της Δωδεκανήσου. Όλα τα σπίτια είναι νέα και με σύγχρονα οικοδομικά υλικά. Τα παλιά σπίτια του χωριού ήταν μονά, επιπεδοστεγα και καμαρικά, όπως δείχνουν οι γκραβούρες και όπως βεβαιώνουν οι σύγχρονοι μελετητές της Λαϊκής Κατοικίας των νησιωτών μας. Έξω από το σπίτι, η γνωστή, παραδοσιακή αυλή με λουλούδια ή με χοχλάκια, που τώρα έχουν χαθεί. Ένα μεγάλο δωμάτιο, ευρύχωρο και μια καμάρα που υποβαστάζει το ταβάνι, με τα κορφάδια, την καλαμωτή, την ψάθα και τη στρώση των κλαδιών. Γύρω από το πελώριο αυτό δωμάτιο, εντοπίζουμε τον πιατελότοιχο, τη μουσάντρα, το κρεββάτι, το σουφά και την τσιμνιά -το τζάκι. Ελάχιστα σπίτια υπάρχουν στο χωριό με την παλιά αρχιτεκτονική, τα οικιακά και εργατικά εργαλεία και σκεύη. Το χωριό προπορεύεται στο σύγχρονο τεχνικό πολιτισμό και αλλάζουν τα σπίτια, τα σκεύη, τα υφαντά, τα ρούχα, η ζωή, η νοοτροπία.

Η σημερινή Κοινότητα των Καλυθιών βρίσκεται στο ΒΔ τμήμα της Ρόδου. Συνορεύει με την Κοινότητα Κοσκινού, το Δήμο Ιαλυσού, την ιστορική Παστίδα και τα καταπράσινα Μαριτσά, αλλά και Αφάντου. Η συνολική επιφάνεια και έκταση του χωριού είναι 56 τετραγωνικά χιλιόμετρα, από τα 1400 που είναι όλο το νησί μας.

Κάποτε το χωριό είχε πολύ πράσινο, γεωργία και κτηνοτροφία. Τώρα έχει ξενοδοχεία πολλά και λίγη αγροτική ζωή και ποιμενική. Τοπωνύμια και ονόματα όπως Κόκκαλο, Τσαίρι, Πασαούτια, Πλατανούλι, Μινοίκι, Κατσουνιώτη, Αλόθι, Τουρλωτή, Περέχα, Τραπεζιές, Χωριτή, Άη-Γιάννης, Πέραμα, Πηγάδια, Αχούσα, Αλώνια, Λαγγόνας, Σουλουντράνι, Κάτω Βρύση, Πάνω Βρύοη, Ζαμπά-\τια, Θολάρι, Προφήτης Άμμως και Ελεούσα, είναι ονόματα ωραία και σχετικά με την περιοχή και τη δράση την ελληνική των ρηξικέλευθων Καλυθενών.

Στα 1912, οι Ιταλοί καταλαμβάνουν τη Ρόδο και τα Δωδεκάνησα. Οι Έλληνες και ορθόδοξοι Καλυθενοί βοηθούν τους Ιταλούς στρατιώτες στην προς τα έσω του νησιού πορεία τους.

Στα 1919, κατά τη διάρκεια των Αιματηρών Γεγονότων του Πάσχα, όλοι οι χωρικοί σήκωσαν φωνή και σημαία, τονίζοντας την ελληνική συνείδηση, τρισχιλιόχρονη ελληνική, δαφνοστεφή πορεία τους, στον ίδιο τόπο, τον ελληνικό και ωραίο.

Οι Ιταλοί, στα 1922, κάνουν στις Καλυθιές, όπως και στα νησιά της Δωδεκανήσου μια Απο­γραφή και γράφουν σχετικά με το δραστήριο χωριό:

«ΚΑΛΥΘΙΕΣ: Το χωριό ανήκει στην περιφέρεια Λίνδου και στο Σταθμό των Καραβινοφόρων Αφάντου. Πρόεδρος είναι ο Σφήκας Σ.Ι., γεωργός από το 1921. Το χωριό έχει 1056 κατοίκους, όλους ορθόδοξους και μια παραλία που απέχει τέσσερα χιλιόμετρα. Απέχει από τη Ρόδο 14 χιλιόμετρα και έχει υψόμετρο 58 μέτρων.

Το χωριό διαθέτει ακόμη απόσπασμα Τελωνοφυλακής, τρεις στρατιωτικούς, Ταχυδρομικό Σταθμό, ένα ορθόδοξο μικτό δημοτικό σχολείο, τρεις δασκάλους και 141 μαθητές. Η εκκλησία είναι του Τιμίου Σταυρού και διαθέτει ακόμη τέσσερα εξωκκλήσια και δυο ιερείς…».

Το πανέμορφο χωριό Καλυθιές στα 1961, είχε 1.697 κατοίκους, στα 1981, έφτασε τις 2.788 Ι και στην τελευταία Απογραφή του 1991, μέτρησε 3.234 ψυχές, ελληνικές, ακμαίες και ωραίες!

Καλυθιές—Ωραίο όνομα ωραίου χωριού –  Πορεία μέσα στο χρόνο και σε κοιλάδες, σε σελίδες και ιστορία Ελληνισμού.

Ο Στράβων επιμένει και η αλήθεια τον επιβεβαιώνει πως το χωριό Καλυθιές απέχει από τη Ρόδο ογδόντα στάδια, δηλαδή γύρω στα 18-20 χιλιόμετρα σημερινά. Εκεί στο χωριό αυτό, ανάμεσα στο Ερημάκαοτρο και στο Σαραντάπηχο, έδρασαν και δημιούργησαν ελληνικό πολιτι­σμό οι κάτοικοι του παλαιού αυτού χωριού, με το ωραίο ελληνικό όνομα.

Σχετικά με το όνομα Καλυθιές, γράφει ο Δάσκαλος του Γένους Χριστόδουλος Παπαχριστοδούλου:

«Καλυθιές: Όνομα χωριού. Προέρχεται πιθανόν από το δέντρο Κολιπέα, δέντρο της οικογέ­νειας των Χεδροπιδών, γνωστό από τον ιστορικό και λόγιο Θεόφραστο. Απαντά επίσης με τους τύπους: Κολοιτέα, και Κολουτέα, αλλά ο άλλος λεξικογράφος και περιηγητής Ησύχιος γράφει Κολοϊτέα. Από τον πληθυντικό Κολυτιές, έγινε Καλυθιές, ανάλογα με τα σύνθετα από το καλός-καλλί-και έτσι συνήθιζαν να το γράφουν στα διάφορα έγγραφα. Από αυτό ξεκίνησαν οι Ιταλοί και το έλεγαν CALATHEA και CALITEA, δηλαδή Καλλιθέα. Με το όνομα αυτό βάφτισαν και τα λουτρά στην παραλία του χωριού: BAGNI DI CALITEA…».

Βρίσκεται το ιστορικό και δημιουργικό αυτό χωριό σε μια μικρή κοιλάδα, γεμάτη βλάστηση και νερό, γεμάτη ελληνική ιστορία, κάστρα, μνημεία και μνήμες. Η παραλία των Καλυθιών που κάποτε ελέγετο Παχύναμμος, μετά τήν Απελευθέρωση πήρε το όνομα: Φαληράκι.

Το χωριό αναφέρεται σε ένα Διάταγμα των Ιπποτών του 1474. Γράφει σχετικά: «Σε περίπτωση εχθρικής επιδρομής τα χωριά Αφάντου, Ψίνθος, Αρχίπολις, Αρμία, Καλυθιές και Δεμαλιά, να αποσυρθούν στην πόλη της Ρόδου…».

Στα 1854, ένας άλλος περιηγητής γράφει για τσ χωριό:

ΚΑΛΥΘΙΕΣ: Τουλάχιστον δύο ώρες απόσταση χωρίζει την κωμόπολη Κοσκινού από εκείνη των Καλυβιών. Αφού διαβούμε το Χείμαρρο του Δράκου, περνάμε ένα όρος γεμάτο πεύκα και κυπαρίσσια, έπειτα διασχίζουμε έναν άλλο χείμαρρο, πάνω από ένα γεφύρι, του οποίου το μοναδικό τόξο είναι σαν αψίδα και που πιθανότατα είναι έργο των Ιπποτών, Μερικές εκατοντά­δες βήματα πιο πέρα, στα νότια, συναντά κανείς έναν τρίτο χείμαρρο, που ρέει σε μια κοίτη πολύ πλατιά και ξηραίνεται τελείως το καλοκαίρι, επιβλητικές συστάδες ροδοδαφνών γεμίζουν την κοιλάδα όπου απλώνεται το χωριό.

Η κοιλάδα αυτή διασχίζεται από λόφους, στους οποίους ο οδηγός μου έδινε το όνομα Φραγκόβουνο, ή βουνό των Φράγκων. Τέσσερα χιλιόμετρα πιο πέρα, είναι ένα μικρό μοναστήρι που είναι αφιερωμένο στην Παναγία την Ελεούσα ή την Παναγία την Φιλεύσπλαχνη.

Υπηρετείται από ένα γηραιό μοναχό, που ζει εδώ ειρηνικά και απομονωμένος. Το χωριό, όπως φανερώνει και το όνομα του, κείται σε μια ωραία τοποθεσία. Κατοικείται από 10 ελληνικές οικογένειες.

Οι γειτονικές πεδιάδες είναι πολύ εύφορες και γεμάτες από χονδρά δέντρα ελιάς, και πελώριες βελανιδιές.»

Στα 1881, ένα βιβλίο αναφέρει για τις Καλυθιές:

ΚΑΛΥΘΙΕΣ: Απέχει μια ώρα από τα Κοσκινού. Ο επισκέπτης δύναται να επισκεφθή τα πέριξ της Αγίας Βαρβάρας, το Μοναστήριον Ελεούσα, Έχει ωραίας δρυς, αριθμεί 550 κατοίκους και τα περίχωρα είναι ικανώς εύφορα…»

Οι Καλυθενοί προς Ιταλούς: Είμαστε Έλληνες και θέλουμε Ελλάδα! – Τι έγινε στο χωριό Καλυθιές κατά το Αιματηρό Πάσχα του 1919.

Οι Ιταλοί κατέλαβαν Ρόδο και λοιπά Δωδεκάνησα στις 5 Μαΐου 1912. Οι χωρικοί των Καλυθιών, όπως και όλης της Ρόδου, συνέδραμαν τα μέγιστα, ώστε οι Ιταλοί στρατιώτες να πορεύονται προς τη Ρόδο μέσα από σύντομους δρόμους και ασφαλείς. Οι Ροδίτες υποδεχθήκαμε τους Ιταλούς ως Ευρωπαίους και ομόθρησκους, πολιτισμένους και φιλελεύθερους, όπως μας έλεγαν!

Μέσα σε λίγα χρόνια όμως, έδειξαν τους πραγματικούς σκοπούς τους. Στα 1919, προσπάθησαν να δείξουν σε όλη την Ευρώπη πως εδώ στο χωριό Καλυθιές, στη Ρόδο και στα Δωδεκάνησα, όλοι είναι Ιταλοί υπήκοοι και πως είναι ευχαριστημένοι οι Δωδεκανήσιοι από την παρουσία της Β Ιταλίας.

Τότε έγιναν τα Αιματηρά Γεγονότα, συλλαλητήρια, διαβήματα και διαδηλώσεις σε όλα τα χωρίο  και τα νησιά της Δωδεκανήσου για να μάθουν οι Ιταλοί και οι μεγάλες Δυνάμεις πως οι Δωδεκανήσιοι είναι ΕΛΛΗΝΕΣ ΟΡΘΟΔΟΞΟΙ και όχι άλλου δόγματος και υπηκοότητας.

Στις εκκλησίες και στα σχολεία, διαβάστηκαν ψηφίσματα των νησιών που διακήρυτταν πως είναι Έλληνες και θέλουν μόνον Ένωση με τη Μητέρα Πατρίδα και ελευθερία.

Η Μητρόπολη Ρόδου και η Δημογεροντία, όπως άλλωστε και οι νησιώτες σε κάθε νησί διετράνωσαν τον προαιώνιο πόθο τους να παραμείνουν Έλληνες και να ενωθούν με το μητροί πολιτικό ελληνισμό κορμό.

Έτσι, στις 7 Απριλίου  1919, ημέρα του Πάσχα, κατά τη Δεύτερη Ανάσταση, οι Καλυθενοί έδρασαν ως χριστιανοί ωραίοι και ως Έλληνες ακραιφ­νείς. Γράφει ένας Ροδίτης της εποχής, που γνώρισε από κοντά όλα τα πρόσωπα και γεγονότα:

ΓΕΓΟΝΟΤΑ ΕΙΣ ΤΟ ΧΩΡΙΟΝ ΤΗΣ ΡΟΔΟΥ ΚΑΛΛΙΘΕΑ

« Κατά την Πρώτην Ανάστασιν, ανεγνώσθη το Ψήφισμα και εγενετο το υπέρ της  Ένωσης Συλλαλητήριον, το οποίον επανελήφθη και κατά την Δευτέραν Ανάστασιν, άνευ επεμ­βάσεως των Ιταλικών Αρχών. Το εσπέρας όμως, δυο Καραβινοφόροι εν μέθη διατελούντες, μετέβησαν εις την οικίαν ενός των Επιτρόπων της εκκλησίας, του Στέργου Ιατρίδου, και αφού αυθαιρέτως άνοιξαν την θύραν, εκάλεσαν έξω τον ιδιοκτήτην, τον οποίον και συνέλαβαν. Ενώ δε προσεπάθουν να σύρουν αυτόν εις τον Σταθμόν, ο ένας εξ αυτών εξήγαγε περίστρο φον, με το οποίον απειλούσε τον χωρικόν. Ο δε έτερος Ιταλός Καραβινοφόρος εφιλοτιμήθη ναι κτυπήση την κραυγάζουσαν σύζυγον του χωρικού, η οποία μάλιστα διατελούσα εις ενδιαφέρου­σα κατάστασιν, απέβαλεν. Ευτυχώς όμως, ένας γείτονας, ο Στέφανος Γρηγορίου άκουσας τας φωνάς της συζύγου του Στέργου, έσπευσεν αμέσως εις βοήθειαν και κατόρθωσε να απόσπαση το περίστροφον του χωροφύλακος και να απαλλάξη αυτόν εκ των χειρών των μεθυσμένων χωροφυλάκων, τραπείς εις φυγήν μετά του Ιατρίδου, προς σωτηρίαν. Την επομένην ημέραν, Δευτέραν του Πάσχα, περί τους 15 στρατιώτας ελθόντες εξ Αφάντου, ήρχισαν να περιέρχονται με εφ’ όπλου λόγχην τας οδούς του χωριού και να ζητώσι τον Παπα-Βαγιανόν και τον διδάσκαλον Μ. Παγκάν, δέροντες καθ’ οδόν τους διαβάτας. Μη ευρόντες δε του ζητούμενους, συνέλαβαν τον Αναστάσιον Μανώλακαν και τον Στέργον Σαββάκη, τους ο­ποίους, αφού έδεσαν δι’ αλύσεων, απέστειλαν υπό συνοδίαν εις Αφαντου. Ούτοι εκρατήθησαν νηστικοί εις τα φύλακας επί 36 ώρας ραπισθέντες και ούτοι ανηλεώς. Η τρομοκρατία εις το χωριό Καλυθιές εξηκολούθησεν επ’ αρκετάς ημέρας, λόγω της απώλειας του περιστρόφου το οποίο ο ίδιος ο Αράτα, Υπολοχαγός της Αστυνομίας, ετόλμησε να αναζή­τηση παρά της Ιεράς Μητροπόλεως Ρόδου. Οι χωρικοί το είχον παραδώση εις τον Μητροπολίτην Απόστολον. Ο Μητροπολίτης παρέδω-σεν το περίστροφον μόνον όταν έλαβε υπόσχεσιν πως κανείς χωρικός των Καλυθιών δεν θα ετιμωρείτο, ή δεν θα εδιώκετο. Την Παρασκευή της Διακαινησίμου ο Μητροπολίτης παρέδωσε το περίστροφον εις τον Αράτα και πραγματικώς οι κάτοικοι δεν ηνοχλήθησαν πλέον…

Γιατί ονομάστηκε έτσι το χωριό Καλυθιές– Ξεναγώντας και θαυμάζοντας τα χωριά και την ιστορία της Ρόδου μας.

Σαν βγεις στον πηγαιμό για τις Καλυθιές, πάρε μαζί σου, φίλε αναγνώστη, χίλια μάτια και χίλιες καρδιές για να χορτάσεις ελληνική ιστορία και ελληνική Φύση αμόλυντη και ουράνια. Αυτή την ποιητική έκφραση συνιστώ στους φίλους αναγνώστες που θα θελήσουν να γνωρίσουν και ασφαλώς να αγαπήσουν το μοναδικό σε κάλλος και ιστορία χωριό Καλυθιές ή και Καλλιθιές.

Ας δούμε σήμερα, πώς πήρε το όνομα του το χωριό που τόσο έχει ταλανίσει τους ιστορικούς και τους γλωσσολόγους μας. Πρώτα όμως, ας δούμε το χωριό σαν τοποθεσία και πληθυσμό.

Το χωριό λοιπόν Καλυθιές, στην Απογραφή του 1981 είχε 2.788 κατοίκους και στην Απογραφή του 1991, ξεπέρασε τα 3.234 άτομα, που λατρεύουν το χωριό τους και την περιοχή τους. Πρώτα, ας δούμε την ακριβή γραφή του χωριού.

Αν η λέξη Καλλιθιές προέρχεται από τις λέξεις: κάλλος και θέα, τότε πρέπει να το γράφουμε: Καλλιθιές δηλαδή με δύο λάμδα και γιώτα.

Είναι δύσκολο όμως να καταλήξουμε σε αυτήν την ετυμολογία, αφού το χωριό όχι μόνο δεν έχει θέα, αλλά κείται και σε ένα λάκκο, περιβαλλόμενο από παντού από όμορφους λόφους και εδαφικές εξάρσεις. Οι μελετητές μας, αποκλείουν την προέλευση του ονόματος από το ΚΑΛΛΟΣ και ΘΕΑ και μας υποδεικνύουν άλλη προέλευση του ονόματος. Ποια είναι όμως αυτή η ετυμο­λογία και η προέλευση του ονόματος του όμορφου χωριού Καλυθιές;

Η ετυμολογία, φίλοι αναγνώστες, είναι δύσκολη υπόθεση, γι’ αυτό και οι γλωσσολόγοι μας μόνο υποθέσεις κάνουν και απλώς συμπεραίνουν.

Γνωστοί Έλληνες γλωσσολόγοι, όπως ο Άμαντος και ο Χατζηδάκης, υποθέτουν πως το χωριό πήρε το όνομα του από το φυτό ΚΟΛΥΤΕΑ, που ευδοκιμούσε στα παλιά χρόνια σε όλη την περιοχή. Αν είναι έτσι, τότε το χωριό πρέπει να γράφεται ΚΑΛΥΘΙΕΣ και όχι ΚΑΛΛΙΘΙΕΣ.

Ποιο είναι όμως σήμερα αυτό το φυτό ή δέντρο, που έδωσε το όνομα του στην περιοχή και στο χωριό; Οι μελετητές συγκλίνουν στην ιδέα πως πρόκειται για ένα σπάνιο σήμερα δέντρο, που άλλοτε υπήρχε εδώ και ονομάζονταν: ΚΟΛΥΤΕΑ και ΚΟΛΟΥΤΕΑ.

Ο συγγραφέας Θεόφραστος αναφέρει το δέντρο ΚΟΛΥΤΕΑ, αλλά δεν ξέρουμε με βεβαιότητα πώς λέγεται σήμερα το δέντρο αυτό. Ο καθηγητής Κ. Μηνάς αναφέρει πως η αρχαία ελληνική λέξη και δέντρο ΚΟΛΥΤΕΑ, είναι ο σημερινός θάμνος που οι χωρικοί ονομάζουν: αγριαρούνα, ένας θάμνος που αφθονεί στην περιοχή, έχει καρπούς έλλοβους και δυσάρεστη οσμή.

Άλλωστε και ένας λόγος που βρίσκεται έξω από το χωριό ονομάζεται ΚΟΛΥΘΟΣ και ΚΟΛΥΤΟΣ. Μπορούμε, σύμφωνα με τα σημερινά δεδομένα, να πούμε πως πράγματι το χωριό πήρε το όνομα του από το φυτό ή δέντρο ΚΟΛΥΤΕΑ και έτσι οφείλουμε να το γράφουμε ΚΑΛΥΘΙΕΣ και όχι ΚΑΛΛΙΘΙΕΣ.

Υπάρχουν και άλλες εκδοχές, αλλά η αναφερθείσα είναι η επικρατέστερη, επισκεφθείτε και σεις, φίλοι και εξαίρετοι αναγνώστες του Οδοιπορικού, το χωριό ΚΑΛΥΘΙΕΣ, ένα απόγευμα, ένα πρωινό Κυριακής. Πρόκειται για έναν τόπο γεμάτο βλάστηση, δέντρα, λόφους καταπράσινους και ανθρώπους ό­μορφους και δημοκηδείς. Χαρείτε ακόμη και τον όρμο της Καλλιθέας, για να χαρείτε φυσικό περιβάλλον και γαλήνια, κρυστάλλινη θάλασσα.

Ο τόπος μας είναι γεμάτος φυσικές ομορφιές, ιστορικές μνήμες και καλοσυνάτους ανθρώπους, ελάτε στις Καλυθιές και στην Καλλιθέα, ελάτε να γνωρίσετε τα φυσικά κάλλη και τα ιστορικά δρώμενα ενός λαού και τόπου, που επί 3.000 χρόνια, σκέπτεται, δρα και δημιουργεί ελληνικά και όμορφα.

Η Καλλιθέα Ροδιακή Ιστορία και Αρχαίο Κάλλος – ΜΑΓΕΥΤΙΚΗ ΚΑΛΛΙΘΕΑ

Στα Ιταλικά Χρόνια, 1912— 1943, τα Ιαματικά Νερά της Καλλιθέας ήταν πασίγνωστα όχι μόνο στην Ιταλία, αλλά και στην Ελλάδα και στη Μέση Ανατολή.

Η Καλλιθέα ήταν και παραμένει το πιο γνωστό και αγαπητό τοπίο των Ροδίων και όσων αγαπούν την ιστορία και το φυσικό κάλλος του Σμαραγδένιου Νησιού μας.

Η Καλλιθέα είναι το πιο γνωστό και αγαπητό κομμάτι του νησιού μας. Όλοι οι Έλληνες και οι ξένοι, το επισκέπτονται και το θαυμάζουν για το μαγευτικό περιβάλλον και την ιστορία του.

Λέγεται πως η ιστορία των Ιαματικών Νερών της Καλλιθέας χάνεται στα βάθη των αιώνων. Οι παλιοί Ροδίτες, την περιοχή της Καλλιθέας την έλεγαν Βόδι και το νερό, Τσιλόνερο.

Μέχρι την άφιξη των Ιταλών, 5 Μαΐου 1912, ήταν δύσκολο να προσεγγίσει κανείς την περιοχή. Η πρόσβαση γινόταν με μικρά πλοιάρια και από την ξηρά με γαϊδουράκια. Χιλιάδες Ροδίτες, ολο το χρόνο, από όλα τα νησιά και τα χωριά του Νομού μας, προσέτρεχαν στην ίαση και παραμυθία της Καλλιθέας.

Όλοι κοιμούνταν κάτω από τα δέντρα και έπιναν νεράκι για να βρουν υγεία όχι μόνο σε δερματικές παθήσεις, αλλά και εντερικές και λοιμώξεις και κάθε λογής κάκωση του σώματος και της ψυχής.

Στα 1928, οι Ιταλοί, επί Ιταλού Διοικητού Μάριο Λάγκο, κατασκεύασαν το δρόμο προς την Καλλιθέα, για να πηγαίνουν τα λεωφορεία και οι άρρωστοι, αλλά και οι περιηγητές και προσκυ­νητές του νησιού και της πόλης μας.

Οι Ιταλοί έφερναν πολλούς επισκέπτες από τη Μέση Ανατολή, γι’ αυτό και έκαναν το Μέγα Ξενοδοχείο των Ρόδων στα 1927.

Το νερό της Καλλιθέας, μόνο του δεν έχει πολλές ιαματικές ιδιότητες. Όταν όμως ενωθεί με το νερό της Αγίας Ειρήνης και της Βουρίννας της Κω, τότε κάνει πραγματικά θαύματα.

Οι Ιταλοί στα 1932 είχαν εδώ στην Καλλιθέα γιατρούς και νοσοκόμες, αλλά και φάρμακα, ιατρεία και καταλύματα, και ό,τι άλλο χρειάζονταν οι ασθενείς και οι επισκέπτες.

Αρχιτέκτονες ήταν οι Ιταλοί Πέτσι και Ρίτσι, που έδωσαν ένα σύνολο, ένα καταπληκτικό θέαμα στον επισκέπτη, με νερά πολλά, δέντρα, οικήματα, αλλά και αποχωρητήρια, φαρμακεία, βοτσαλάκια, βρύσες, αναψυκτή­ρια, και ό,τι άλλο χρειαζόταν ένας άρρωστος ή ο προσκυνητής του μαγευτικού αυτού τοπίου.